برای خارجی هایی که به دنبال شغل در آلمان هستند، مراقبت از سالمندان و بخش بهداشت و درمان جایگاهی است که نمی توان نادیده گرفت. بخش مراقبت های بهداشتی آلمان با هفت و نیم میلیون کارمند یکی از بزرگترین حوزه های کارفرمایی در این کشور محسوب می شود و همچنان دارای بیشترین کمبود نیرو و جذب است. به غیر کمبود پنج هزار دکتر که در حال حاضر در این بخش مورد نیاز است، کمبود شدید سایر پرسنل مراقبت های بهداشتی، به ویژه پرستاران و مراقبین وجود دارد.
تا پایان سال 2021، 1.67 میلیون پرستار و مراقب در مراکز بهداشتی درمانی آلمان (1.04 میلیون پرستار و 0.63 میلیون مراقب) مشغول به کار بودند و از این میزان حدود 13٪ از آنها کارگران خارجی بودند. با این حال، از آنجایی که یک پرستار در آلمان از 13 بیمار مراقبت می کند -در مقایسه با 6 نفر در ایالات متحده- به تعداد بیشتری نیروی پرستار در این کشور نیاز است.
در حال حاضر نزدیک به 200000 فرصت شغلی خالی برای مشاغل پرستاری وجود دارد که پر کردن آنها غیرممکن است و وضعیت روز به روز بدتر می شود. بخشی از این امر عمدتاً به دلیل پیری جمعیت است، زیرا شمار بیماران سالمند در حال افزایش است در حالی که صدها هزار کارمند پرستاری در حال بازنشستگی هستند. در نتیجه، حدود 500000 پرسنل پرستاری (شامل پرستاران، مراقبین و دستیاران پرستاری) باید تا سال 2030 استخدام شوند تا از کمبود کارکنان جلوگیری شود. اما، جای خالی یک پرسنل پرستاری در امروز آلمان، به طور متوسط برای حدود 240 روز پر نشده است.
مراقبت های سالمندان بیشترین فرصت های شغلی را دارد
مراقبت های سالمندان سریع ترین بخش در حال رشد در حوزه ی مراقبت های بهداشتی آلمان است. این مسئله به دلیل پیری جمعیت و بازنشستگی نسل بیبی بومرها* (Baby-boomers) است که به تازگی آغاز شده و تا دو دهه دیگر ادامه خواهد داشت. آلمان یکی از طولانی ترین امید به زندگی ها را در حوزه اجتماعی خود در قاره اروپا دارد (78.6 سال برای مردان و 83.4 سال برای زنان، یعنی 81 سال به طور میانگین) و این در حالی است که 1.5 میلیون آلمانی بالای 90 سال سن دارند.
تا پایان سال 2021، 4.6 میلیون آلمانی (اکثرا سالمند) نیازمند به مراقبت وجود داشت که این آمار دو برابر 10 سال گذشته است. پیش بینی می شود که تقاضا برای مراقبتهای طولانی مدت سالمندی در 15-20 سال آینده با افزایش سن نسل قبلی ها، رو به رشد و ادامه دار باشد. در پایان سال 2021، 627900 نفر در بخش مراقبت های سالمندان در آلمان مشغول به کار شدند و در آینده به تعداد بیشتری نیز، نیاز خواهد بود. با این حال، برای هر 100 فرصت شغلی برای پرسنل پرستاری سالمندان، تنها حدود 35 متقاضی علاقه مند وجود دارد.
حمایت دولت آلمان از استخدام پرستاران خارجی
مقامات آلمانی درک می کنند که یافتن پرسنل کافی در آلمان برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده غیرممکن است و بنابراین در صدد استخدام پرستاران خارجی، به ویژه از کشورهایی که نرخ بیکاری پرستاران در آنها بالاست هستند. در سال 2013، دولت آلمان قراردادهای دوجانبه ای با دولت های بوسنی، صربستان، فیلیپین و تونس موسوم به “پروژه برد سه گانه” منعقد کرد تا به پرستاران این کشورها در یافتن شغل در آلمان کمک کند.
با این حال، آلمان از پرسنل پرستاری از کشورهای دیگر نیز استقبال می کند، مشروط بر اینکه آنها صلاحیت و شرایط حرفه ای این شغل را داشته باشند و زبان آلمانی را یاد بگیرند. علاوه بر این، دولت آلمان خارجی ها را تشویق می کند تا برنامه های آموزش حرفه ای پرستاری را در آلمان تکمیل کنند تا واجد شرایط مشاغل در بخش بهداشت و مراقبت از سالمندان آلمان شوند. در حال حاضر اسپانیا، لهستان، کرواسی و برخی دیگر از کشورهای اروپای شرقی بیشترین پرستاران را به بخش مراقبت های بهداشتی آلمان می رسانند.
حقوق پرسنل پرستاری در آلمان
حقوق در صنعت پرستاری حتی برای مشاغل مشابه به آن نیز، به طور قابل توجهی متفاوت است. عوامل تعیین کننده ی حقوق تحت تأثیر چندین عامل عمده از جمله ایالت محل انجام کار، اندازه و نوع و صلاحیت کارفرما و همچنین تجربه و تخصص حرفه ای کارمند قرار دارند. به طور کلی، بالاترین حقوق در ایالت های فدرال جنوبی و کمترین آن در شمال شرقی، یعنی در آلمان شرقی سابق پرداخت می شود.
اندازه ی کارفرما نیز مهم است، بنابراین در بیشتر موارد، هر چه کارفرما بزرگتر باشد، حقوق برای همان کار بیشتر می شود. دستمزدها در بخش دولتی با نرخ دستمزد تعریف شده در قرارداد جمعی برای خدمات عمومی تعیین می شود در حالی که در بخش خصوصی به صورت جداگانه قابل مذاکره است.
اما این مسئله به معنای بالاتر بودن حقوق در بخش خصوصی نیست بلکه اتفاقا برعکس، به دلیل استثمار کارگران (عمدتا خارجی) که اغلب در بخش خصوصی، به ویژه در خانوارها اتفاق می افتد ممکن است دستمزد کمتری نسبت به جایگاه دولتی پرداخت شود. اما، یک عامل تعیین کننده و مهم در خصوص حقوق دریافتی وجود دارد که کاملاً تحت کنترل شماست و آن میزان صلاحیت و مهارت شما در کار است.
حقوق اولیه یک پرستار عمومی ثبت شده در آلمان حدود 2800 یورو در ماه (حدود 1900 یورو خالص) است و بسته به صلاحیت های بیشتر، تخصص، تجربه حرفه ای و موقعیت مکانی می تواند به راحتی تا 3500 یورو در ماه (حدود 2300 یورو خالص) برسد. به طور معمول، پرستاران مطب کمترین میانگین حقوق را دارند (3350 یورو در ماه) زیرا بطور شیفتی کار نمی کنند.
بیشترین تقاضا در آلمان برای پرسنل پرستاری بخش سالمندان است. متوسط حقوق ماهانه یک پرستار سالمند 4250 یورو است که رقم بسیار بالایی محسوب می شود. بالاتر از میانگین ملی برای یک پرستار (3650 یورو در سال 2022). به طور مشابه، اکثر پرستاران متخصص دیگر (پرستاران اتاق عمل، پرستاران اورژانس، پرستاران مراقبت های تسکینی و غیره) نیز به طور متوسط 4250 یورو در ماه درآمد دارند. با این حال، بیشترین درآمد را پرستاران ارشد با شرایط تخصصی و مسئولیت نظارت دارند که به طور متوسط حدود 4500 یورو در ماه (حدود 2800 یورو خالص) می باشد.
بیبی بومرها* (Baby-boomers): نسلی که در یکی دو دهه ی بعد از جنگ جهانی دوم بدنیا آمدند.